Türkiye Azerbaycan Dostluk İşbirliği ve Dayanışma Vakfı (TADİV) ve Türk Dünyası Parlamenterler Vakfı (TDPV) ortaklığında ve Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçiliği Silahlı Kuvvetler Ataşeliği işbirliğinde düzenlenen anma toplantısına ATO ev sahipliği yaptı.
ATO Başkanı Gürsel Baran'ın ev sahipliğindeki toplantıya, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay, Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu Üyesi ve TADİV Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar, TDPV Başkanı Abdullah Çalışkan, Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Elder Aliyev, Türkiye-Azerbaycan Parlamentolararası Dostluk Grubu Eş Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Şamil Ayrım, Ahmed Cevad Enstitüsü Başkanı ve aynı zamanda Devlet Bahçeli'nin Başdanışmanı Türkolog Prof. Dr. Ruhi Ersoy, siyasi parti temsilcileri, askeri görevliler ve çok sayıda davetli katıldı.
Türkiye ile Azerbaycan'ın milli marşlarının okunması, saygı duruşu ve dua okunmasıyla başlayan toplantıda, Kafkas İslam Ordusu ile ilgili bilgiler içeren kısa tanıtım filmi gösterildi.
Bakan Yardımcısı Alpay, burada yaptığı konuşmada, Kafkas İslam Ordusu ve faaliyetleriyle ilgili bilgilendirmelerde bulundu.
Türkiye ile Azerbaycan arasındaki "kardeşlik" ilişkilerine işaret eden Alpay, köklü bir tarih bilincinin önemini dile getirdi.
ATO Başkanı Baran da Enver Paşa ve Nuri Paşa'yı anarak, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki güçlü ilişkilere değindi.
İki ülke arasındaki ilişkilerin, sıcaklığını her zaman koruduğu değerlendirmesini yapan Baran, Türkiye ile Azerbaycan'ın birçok alanda birbirini desteklediğini vurguladı.
TDPV Başkanı Çalışkan, katılımcılara teşekkürlerini sunarak Bakü'nün kurtarılması esnasında çok sayıda askerin şehit olduğunu anımsattı.
Bakü'nün kurtarılmasının Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı sırasında kazandığı zaferlerden olduğunu söyleyen Çalışkan, Azerbaycan'ın İkinci Karabağ Savaşı'ndaki zaferine de değindi.
TADİV Yönetim Kurulu Başkanı Attar, Kafkas İslam Ordusu'nun, hakkında çok konuşulması gereken, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ortak tarihin şanlı hikayesi olduğunu kaydetti.
Kafkas İslam Ordusu'nun tanıtılmasının önemine dikkati çeken Attar, toplantıya katkıda bulunan herkese teşekkür etti.
Müsteşar Aliyev, Kafkas İslam Ordusu ve dönemle ilgili bilgiler vererek, ülkesinin bağımsızlığının ilk olarak Türkiye tarafından tanındığını hatırlattı.
Prof. Dr. Ersoy ve Milletvekili Ayrım da günün anlam ve önemine dair konuşmalar gerçekleştirdi.
Etkinlikte ayrıca, konu hakkında uzman akademisyenler de bilgilendirme yaptı. Toplantı, müzik dinletisi ve Kafkas İslam Ordusu resim sergisiyle sona erdi.
Vakıf Başkanımız Dr. Abdullah Çalışkan'ın programda yaptığı konuşmanın tam metni şu şekildedir:
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’nün, kurtuluş yıl dönümü münasebetiyle bir araya geldiğimiz bu günde muhterem hazirunu hürmet ve muhabbetlerimle selamlarım.
Programımıza katılımlarınızdan dolayı hepinize ayrı ayrı teşekkür ediyorum.
Hoş geldiniz…
Sene-i devriyesini idrak ettiğimiz bu günde Bakü’nün kurtuluşu için mücadele eden şüheda ve gaziler ile Şehid-i Ala Gazi-i namdar Enver Paşa ve kardeşi Bakü Fatihi Nuri KİLLİGİL Paşayı rahmet ve minnetle yad ediyorum.
Muharebenin nasıl, ne surette, nerede ve ne şartlar altında cereyan ettiğini değerli hocalarımız muhakkak tafsilatlı bir şekilde bahsedeceklerdir. Ancak bu muharebe, o zaman ki şerait içerisinde bir kahramanlık destanıdır.
Gence, Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir’i Bolşevik ve Ermenilerden temizleyen ordu, 30 saatlik muharebeden sonra Bakü’yü kurtardı.
Kafkas İslam Ordusu, bin 130 şehit verdi.
Meşhur Azerbaycanlı şair Ahmet Cevat (Türkiye’de “Çırpınırdı Karadeniz” diye bilinen) “Selam Türk’ün Bayrağına” şiirini Kafkas İslam Ordusuna armağan eder. Ahmet Cevat bu şiirinde:
“Vefâlı Türk geldi gene, selam Türk’ün bayrağına” demektedir.
Ahmet Cevat, Kafkas İslam Ordusunun harekâtı için duygularını şu dizelerle lirik bir şekilde dile getirmiştir:
“Şu karşıki duman çıkan bacadan, sen gelmeden iniltiler çıkardı.
Gecikseydin mazlumların feryadı, yeri, göğü, kâinatı yıkardı.”
Enver Paşa, Kafkas ordusunun, Bakü’yü düşman işgalinden kurtardığını, gönderdiği telgraftaki şu ifadelerle ilan eder:
“Allah'ın yardımı ile Bakü şehri, otuz saatlik şiddetli (bir) muharebeden sonra, 15 Eylül 1918’de saat dokuz sularında zabt edilmiştir."
15 Eylül’de Kurban Bayramı sabahı Kafkas İslam Ordusu Bakü’ye girdi ve şehrin yönetimini devraldı.
Bakü'nün kurtarılmasının ardından da Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin Gence’deki geçici hükûmet merkezi, kendi başkenti olan Bakü'ye taşındı.
28 Mayıs 1918'de kurucu lider Mehmet Emin Resûlzâde’nin önderliğinde “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez” nidâlarıyla Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan, ilk anlaşmasını da Osmanlı Devleti ile imzaladı.
Kahraman Kafkas İslam Ordusu, Bolşevik ve Ermeni işgaline son verdi.
Kafkas İslam Ordusunun kazandığı Azerbaycan Zaferi, I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunun kazandığı üç zaferden biridir. Diğerleri Çanakkale ve Selman-i Pak (devamı Kûtü’l-Amâre muhasarası) zaferleridir.
Azerbaycan halkı bu kahraman orduyu hiç unutmadı.
Malumunuzdur ki Türkiye ve Azerbaycan iki devlet tek millettir. Tarih boyunca kanlarını birlikte akıtmış, canlarını birlikte vermişlerdir. Bu birlik, tarihte olduğu gibi bugün ve istikbalde de böyle olacaktır.
İki kardeş devletin birlikte mücadelesi, yakın zamanda Karabağ’ın, Ermeni komita devletinin elinden kurtarılmasında da kendini göstermiştir.
Tarihte olduğu gibi dünyanın süper güçlerini ardına alıp mahalle kabadayılığı yapan Ermenistan, boyunun ölçüsünü, Azerbaycan’ın kahraman evlatlarından müteşekkil Azerbaycan ordusundan almıştır.
Vahdette rahmet vardır. Birlikten kuvvet doğar.
Biz Türk ve İslam dünyası birlik olur isek ve bu ittihadı sapasağlam ayakta tutar isek kimse bize bir şey yapamaz, bileğimizi bükemez.
Birileri biliyorlar ki; Türk hayal edince, bütün cihan değişir.
Onu için tarihini iyi bilen, ecdadını doğru tanıyan ahlak timsali nesiller yetiştirmeliyiz ki geleceği biz tayin edelim.
Dünyaya adalet, merhamet ve barışı hâkim kılalım. Zalimlerin korkulu rüyası olalım.
Türk Dünyası Parlamenterler Vakfı olarak biz bu şiarda çalışmalarımıza devam etmekteyiz.
Kardeş Azerbaycan Cumhuriyetinin başkenti Bakü'nün âzadlığa ermesinin yıldönümünü kutlarken tekraren ifade temek isterim ki
Enver Paşa ve Bakü Fatihi Nuri (Killigil) Paşa'nın manevî şahıslarında Kafkas İslam Ordusunun bu hareket esnasındaki cümle şehit ve gazilerinin ruhları şâd, mekânları cennet olsun.
Tüm kahraman ve şanlı ecdadımızı rahmet ve minnetle anıyoruz.
Sözlerimi rahmetli Enver Paşa’nın duası ile bitiriyorum:
“Ya Rabbi! Bana, vatanıma, milletime, dinime iyi hizmetler etmeyi nasip eyle!”
***
Programiın tamamını aşağıdaki YouTube videosundan izleyebilirsiniz.
